ingilizcede hastalik isimleri nereden geliyor diye etimolojilerine bakarken #malaria (bizdeki sitma) biraz ilginc gorundu gozume. netlik te kazanmamis acik bi arastirma konusu. guzel teoriler var lakin. mini bir floodu hakediyor.
miasma teorisi diye bisey var. ortacagda teorize edilmis. özetle; hastaliklarin salginlarin falan havadaki pis koku ile yayildigini söylüyor. birkac yuzyil boyunca da kabul gormus. 19yy ingilteresi’nin yarin yokmuscasina sanayilesip sehirlerin nufus patlamasi yasadigi donemlerde,
...cok hizli buyuyen nufusu kanalizasyon, cop ve atik yonetimi minvalinde altyapi kaldiramiyor tabi. ortalik les gibi kokmaya baslayip bolca salgin hastalik musallat olunca, e diyorlar aha!☝️les gibi kokuyor sehirler. demek salginlarin sebebi bu. aaa😱 miasma dogruymus diyorlar
gelin gorun ki yanlis akil yurutme ile de olsa haklilar. (bkz: ekli tüvit) sonra bu dandik teori, önlem almaya sevkediyor tabi insanlari. temizlik bazen imandan, bazen yanlis teoriden geliyor.
sistematik önlemler aliniyor, altyapi duzeltiliyor vesair. sonucta koku ortadan kalkiyor. sonra tekrar bi a aaa! 😱
hastaliklarda ve salginlarda da kayda deger dusus gozleniyor. yanlis analiz, yanlis kok neden tespiti. lakin dogru aksiyon. (kolerayi dusunun)
e ortacagda italya da cok cekmis. malaria? o italyanca kokenli. ‘mala’ = les koku, ‘aria’ = hava.
eztüvit, sitmanin ingilizcedeki etimolojik kokeni dahi bugun artik yanlis oldugunu bildigimiz miasma teorisinden gelmis. #NegzelBilgi
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
“bence ihtihar, arkada kalanlara yonelik agir bir suclamadir” diyordu ismet bey. {nbc de bir nevi teyit etmis}
intihar haberleri sonrasi yapilan elestirileri ve degerlendirmeleri bu acidan da bakarak yapmak lazim bazen.
psikolojikmis. cidden mi?
geride kalanlarda da ithamlari uzerilerine (sisteme) almaktan kacis mekanizmasi, intihar edeni direkt hedef alan yorum ve elestiriler yoluyla mi calisiyor acaba?
psikolojisidir, onurudur, karakteri saglamdir/zayiftir vs.
enteresan bi düstura sahip geride kalanlarin normatifleri
pedersahi toplumlarla, nispeten sorumluluk yukleyici kulturun esit oldugu toplumlara (tam anaerkil olmasa da arada) gore kadin/erkek intihar oraninda ilginc bir detay var mesela. çin burada öne cikar (nispeten anaerkil). kadinlarda intihar orani, erkeklere göre cok fazla çin’de.
su gibi ömrümüz olsun. ortalama yasam beklenti sürelerimizi 150-200 senede ikiye katlayan en ciddi 50 icadimiz. tuvaletten su klorlamaya, kan naklinden antibiyotiklere, asilara ve pastorizasyona tam liste.
bilim de bilim. neymis bu bilim? visualcapitalist.com/50-important-l…
neymis bilim. ben size söyleyeyim. en basta gözlemci yanilgisi (observer’s bias)
bakin üstad feynman, gerceklesip bitmis seyler üzerine ihtimal hesaplamak basitce naifliktir der. biraz naiflik yapalim. lakin sonunda nasil da “yapmamiz gerekiyormus bazen a aa😱” sonucuna gelecegiz
üçlerce, hatta beşlerce sene önce tek hucreliler, sonra cok hucreli yasama gecis (cok partili yasamdan tam 600 milyon yil once).. bir takim ciddi badireleri atlatip canliligin en kafasi calisan dingabaklari olarak su an burada duruyoruz.
hic olmama ihtimalimiz var miydi? eet :D
dizisi cekildi, halka arz edildi, uzerinden fena paralar da kazanilmadi hani ☝️☺️
this means, my friend, sevimli enough :)
{adam bariz katil bu arada}
gelmis gecmis en sevimli kardesimiz.
lafim sosyal medyaya degil. ama surasi kesin ☝️, topluluk halinde normatif ikiyuzluluk yaparken mutlaka (-mecburen) katilleri sevimli gosterme egilimi var bizde.
mesela “ataturk bir katildir” deyince cok problemli geliyor kulaga. sebebi ise salt katil sifatinin pejoratif olmasi. kelimeyi yumusatamasan dahi, mevcut normatif degerlerini ikiyuzlu bi sekilde yumusatiyosun (-binlerce xyz sebep bulabilirsin buna)
arapca ile cince ayni etikette, ustelik bira sisesinde a aaaa 🤭😱 😮 ciler icin.. bira xinjiang -uygur- birasi.
~milör mode on~
nefis diyemeyecegim😑
bol yagli koyun etini rahat öldürsün diye salt (malt degil☝️) serbetciotu+alkolden imal edilmis gibi..
~milör mode off~
mekanda nefis bi uygur sarkisi caliyor ve shazam besinci kez sarkiyi bulamadi. iki gun once de bi filmden ali riza binboga’nin baharim sensin’ini bulamamisti! (o versiyon cidden nefismis)
gittikçe bi adamsendecilik tavrı geliyor bence şazama. nedir?
uygur sarkisini bulamadik madem ali riza bey icrasini verelim
kadir inanir, melike zobu ve erol tas’in basrolleri paylastigi isyan filmi
sarki once kiz babasi kizini kendi elleriyle gomerken, sonra da kadir bey zevcesini mezari kazip cikarirken caliyordu
tunguska hadisesini bilmeyeniniz yok. fakat 1490 kisinda çin’in qingyan sehrinde vuku bulmus (-olasi) felaketten pek soz edilmez. adsbit.harvard.edu/cgi-bin/nph-ia…
eldeki en guvenilir bilgiler ming hanedanligi kayitlari. gokten kocaman yagmur gibi tas yagdigindan, felaket sonrasi insanlarin sehri komple terkettiginden falan bahsediyor. astronom sterling webb’in mail arsivinde sunlar var. nahos seyler yasandigi kesin mail-archive.com/meteorite-list…
neden bilim bilim diye bagirip duruyoruz? cok mu guveniyoruz sizce? yazdigimiz tezin ortasinda defalarca yalinayak basi kabak kalmadik mi saniyorsunuz? deli miyiz biz yav? var mi baska tutunacak rasyonel dal? suradan; theconversation.com/why-should-we-…
“deneylerdeki gozlemler gosteriyor ki X, Y durumuna Z, A ve B degerleri ‘mahmut’ seviyesini gectiginde sebep olabiliyor. hmm. ama bu sartlarda kalkip X, Y’nin sebebidir demek safliktir”..
.. gibi rasyoneliteleri baska hangi metodoloji veriyor? varsa bilelim, kurtulalim.