در این مجموعه قصد دارم چگونگی به حکومت رسیدن قاجارها و نحوه حکومت کردنشون رو شرح بدم که دوست داشتید بخونید ⏬
- قاجارها مثل همهی قبایل ترک در طول قرن ۸ ه.ق از آسیای مرکزی به خاورمیانه مهاجرت کردن اما تا آغاز قرن ۱۰ ه.ق در عرصه سیاسی ایران ظاهر نشدن.
-قاجارها ، متحد با شش قبیله ترک و شیعی دیگه مشهور به قزلباش، به خاندان صفوی برای نشستن بر تخت سلطنت ایران کمک کردن.
-صفویان گرچه سران/
/ مهم قاجار رو به دربار سلطنتی اصفهان دعوت کردم ولی محض احتیاط قبایل اونهارو متفرق نگهداشتن، برخی رو برای دفاع از مرزهای شمالی به گرجستان فرستادن که طی قرن ۱۱ ه.ق با افشارهای شمالی درآمیختن، گروهی رو برای مقابله با تاتارها به خراسان فرستادن که کلا از عرصه تاریخ ناپدید شدن، /
/و گروهی رو برای دفاع از استرآباد در برابر ترکمانان محلی به مازندران فرستادن که به دو گروه تقسیم شدن به نامهای «یوخاری باش (بالاسر) » و «آشاغهباش(پایینسر)» . بدین شکل باقی موندن تا اوایل قرن ۱۲ ه.ق بلافاصله بعد از انقراض سلسله صفوی از نو ظاهر شدن.
- با یورش افغانها سال ۱۱۰۱ه.ش/
/و انقراض سلسله صفوی ایران دچار هرجومرج سیاسی-اجتماعی طولانی شد. قشقاییها/افشارها/طایفه زند از قبایل لُر بر سر مناطق مرکزی میجنگیدن، سرکردگان عرب/کرد در غرب برای خودشون شیخنشین و امیرنشینهای کوچکی تشکیل دادن. ترکمنها/شاهسونها بهخاطر شمال خراسان باهم درافتادن و قاجار /
/«یوخاریباش» بر سر مازندران با قاجار «آشاغهباش» به جنگ پرداختن، تا قرن ۱۸م که آغامحمدخان رییس طایفه «قویونلو» از قاجار «آشاغهباش» تونست بر تخت سلطنت بشینه هرجومرج ادامه داشت. آغامحمدخان با فرار از دربار زندیه در شیراز ، رقبای خانوادگی رو در مازندران از بین برد و با قاجار/
/ «یوخاریباش»و اختلافش با سرکردشون یعنی طایفه «دَوَلّو» حل کردو آشتی کردن و با ترکمانها/بختیاریها/افشارها و حاج ابراهیم کلانتر در شیراز پیمان بست و با کمک اون شیراز رو طی داستانی که میدونید تصرف کرد و خاندان زند رو نیز نابود کرد و با تسلط به جنوب فتحعلی خان رو خاکم ولایتهای/
/جنوب کرد و چون هنوز بر ما ایران پیروز نشده بود تاجگذاری نکرد و متوجه شمال شد و پایتخت رو به جای گمنامی بنام «تهران» نزدیک املاک قاجاری انتقال داد و به سمت شمالشرقی لشکر کشید و وقتی با همین لشکر به گرجستان اومد به دست دوتن از نوکرانش به قتل رسید.
-بعد ی منازعه مختصر فتحعلی خان/
/ ولیعهد با کمک طوایف «قویونلو» و «دَوَلّو» برتخت نشست. در این بین طوایف سر کردن زیاد وارد این کشمکش نشن.
- گرچه سلسله قاجار پایدار موند ولی نحوه حکومتشون تغییر کرد. آغامحمدخان اولین و مهمترین سرکرده قبیلشون از طریق شبکههای قبیلهای/رقابتهای قومی و پیمانهای عشیره ای به قدرت /
/ رسید، او چه در جنگ و چه سرسفره غذا با بقیه احساس خودمونی میکرد، کلا خاکی بود، و اواخر عمرش از تشریفات درباری و تاج نگیندار ابا میکرد و از زندگی درباری و پایتخت دور شد. و به منشیاش دستور داده بود اصطلاحات عجیب غریب سنتی درباری رو از مکاتبات حذف کنن و با زبون ساده و روشن مکاتبه/
/ کنن. (حبلالمتین ، اسفند ۱۲۸۴، ۲۳-۲)
-وزیر جنگ/مالیه/عدلیه/امور خارجه خودش بود فقط ی مستوفی (ذیحساب کشوری)، ی لشکری نویس(ذیحساب لشکری) و ی وزیر دربار داشت که همون حاج ابراهیم کلانتر بود.
- اما جانشینانش فتحعلی شاه (۱۱۷۶) ، محمدشاه (۱۲۲۷-۱۲۱۳) و ناصرالدین شاه (۱۲۷۵-۱۲۲۷) شیوه/
/ سنتی قبیلهای رو کنار گذاشتن و شیوه قدیم سلطنت شاهنشاهی رو پیشه کردن، و تلاش کردن با بوجود آوردن ارتش دائمی و کارآمد و ایجاد بروکراسی دولتی قدرت رو عادی و جاری جلوه بدن و به خودشون مشروعیت ببخشن.
-تلاش برای بوجود آوردن بروکراسی دولتی بدلیل عدم وجود بودجه به شکست انجامید./
/ تا پایان قرن ۱۳ بسیاری از وزرای دولت فاقد وزارتخونه و اداره و حتی کارمند ثابت بودن!
عدم وجود بروکراسی متمرکز دولتی باعث خودمختار شدن اقوام محلی شد. و همینطور بدلیل نداشتن بودجه نتونستن قشون دائمی کارآمدی سازمان بدن در آغاز قرن ۱۳ه.ق از پشتیبانی هم قبیلهای هاشون بهره میبردن./
/ بطوری که ناصرالدین شاه وقتی به صدراعظمش شکایت میکنه اینطور میگه:
«من قشون درستی دارم نه مهماتی که قشون درست رو مجهز کنم»
-قاجارها در بازیابی شکوه شاهنشاهی هم ناکام موندن، خیلی زود زندگی چادرنشینی رو کنار گذاشته، مراسم مذهبی رو بجا میاوردن، برای اماکن مقدس پول خرج میکردن و /
/از امامان جمعه و شیخالاسلامهای منتخب دولت حمایت میکردن، شمشیر صفوی مظهر شیعه به کمر میبستن و تخت طاووس مینشستن، اما با شکوه و تجمل درباری نتونستن حرمت الهی کسب کنن، با اینکه از طرف ائمه جمعه و سایر علما که پول میگرفتن به رسمیت شناخته میشدن اما مجتهدین چون حکومت رو متعلق به/
/ امام غایب میدونستن تاج و تخت رو به رسمیت نمیشناختن و نامشروع میدونستن.
بطوری که پادشاه که خودش رو نماینده خدا میدونستن ، ظلالله شناخته میشد و رهبران مذهبی اونا رو غاصبان قدرت الهی میدونستن، ازین رو در حرف قادر مطلق بودن ولی در عمل توان سیاسی نداشتن، ازین رو حیطه قدرتشون از/
/پایتخت فراتر نمیرفت.
-قاجارها نه با زور و نه با تدبیر بلکه با عقبنشینی سنجیده و انواع دسیسهها در شبکه رقابتهای قومی قبیلهای بر ایران قرن ۱۳ام حکومت میکردن. بطوری که هروقت از طرف مخالفت با ی عملی صورت میگرفت سریعا عقبنشینی میکردن.
-مثلا هروقت محصول کشاورزی خوب نبود دولت /
/به وحشت میافتاد، درخصوص گران شدن قیمت نان نزدیک بود در تهران انقلابی بپا بشه، و وقتی مردم به نانواییها حمله کردن و جنازه کلانتر شهر رو تا ارگ سلطنتی روی زمین کشیدن بدون دخالت ناصرالدین شاه دستور پایین آوردن قیمتهارو داد یا مثلا در شیراز به مثله کردن گرونفروشان بی اعتنایی/
/ و قیمت نان پایین اومد.ازین رو ناصرالدین شاه به پسرش هشدار میداد:
«پسر اگه ی روز به گوشم برسه که نان و گوشت کم یا گرون شده بدون اونروز تورو سخت مجازات میکنم تا مردم بدونن برای آسایش عمومی از هیچی نمیگذرم، حتی پسرم!»
-دخالت قاجارها در اقتصاد بازار بویژه از طریق مهار قیمتهای/
/ انبارهای غله نشان از استبداد اونها نداشت بلکه بواسطه ناتوانی در مقابله با مشکلات و مسائل مردم بود.
-در بحث حکومت، غالبا قومی رو با قوم دیگه رودرو میکردن، یعنی دشمن قومی که سرپیچی میکرد دوست حکومت بود، ازین رو نه نیاز به قشون داشت و بروکراسی برای اعمال قدرت سلطنت. ازین رو /
/ مدام به تفرقه بین اقوام دامن میزدن، در مواردی اگر اختلافی نبود با یکپارچه کردن گروههای کوچک رغیب بزرگی برای مخالفین بوجود میاوردن، یعنی سیاست «تفرقه بنداز حکومت کن» پیشه کردن.
- قاجارها عمده عواید خودشون رو از مالیات اراضی و مستغلات به دست میاوردن، اما از طریق خود محلات و /
/ ولایات این مالیات تصویب میشد که خوب بخاطر تبعیض در پرداخت ظلم زیادی میشد. و بنوعی با ضعفهای موجود در جامعه حکومت میکردن،
-روش دیگری بود مثل ازدواج، فتحعلی شاه با ۱۹۲ بار ازدواج و وصلت دادن ۱۷۰ دختر/پسرش با خانوادههای طراز اول مملکت پایههای دوستی با قبیلهها رو محکم میکرد/
/همچنین با القابی همچون ظلالله، مالکالرقاب و رعیت پناه، سلطه عظیمی بر جان ومال ناموس مردم داشتن. خود رو مالک تمام اراضی میدونستن، در اعطای مزایا و واگذاری امتیاز و انحصارات اختیار مطلق داشتن، در تنظیم تولید و قیمت به کرات در اقتصاد دخالت میکردن. و حکمهای خودشون رو که با شرع/
/اسلام مغایرت نداشت قانون میدونستن. درکشتن و شکنجه مخالفان و درآوردن چشمشون یا جوشوندن تو دیگ علاقه داشتن، و اینکه اگر وزیری عزل میشد اموالش رو درجا مصادره میکردن (پول لازم بودن).
- بتدریج طی نیمهی دوم قرن ۱۳، تاثیر غرب از دو جهت رابطه قاجارها و جامعه رو سست کرد: /
/ اول تسلط بر اقتصاد و تهدید بازار و بوجود آوردن نارضایتی در اقشار که به اقتصاد سنتی وابسته بودن.
-دوم تماس عقیدتی از طریق نهادهای آموزشی و بوجود آوردن طبقهای جدید بنام روشنفکران که با تحصیلات نوین از قالب جهانبینی سنتی خارج شده بودن و با مفاهیمی همچون لیبرالیسم و ناسیونالیسم/
/ سوسیالیسم و الا ماشاالله آشنا شدن.
طولانی شد ببخشید و اینکه در ادامه بازم مینویسم از تاریخ و اینکه چی شد بعد از قاجارها، سعی کردم مختصر باشه امیدوارم که خستتون نکرده باشم
برقرار باشید 🙏🌷
• • •
Missing some Tweet in this thread? You can try to
force a refresh
بد نیست در آستانه ۲۹اسفند، و #ملی_شدن_نفت ایران در قالب ی مجموعه توییت برای ادای دین به یکی از شخصیتهای ملی ایران یعنی دکتر مصدق از زوایای مختلف این رخداد تاریخی رو بررسی کنیم ⏬
/کارنامه دکتر مصدق همیشه مورد بحث بوده و هست، از ماجرای ملی شدن صنعت نفت گرفته تا ارتباطش با حزب توده و در آخر کودتایی که منجر به سقوطش شد، ازین رو قصد دارم در قالب چند مجموعه توییت از زوایای مختلف به موضاعاتی که محوریتش دکتر مصدق بوده بپردازم که بخش اولش بدین شرح هستش:/
/از زمان اکتشافات نفت در ایران، انگلستان نقش بسازی در قراردادهای نفتی از جمله تفحص، اکتشافات، تولید و پالایش و صادرات داشته. موضوع نفت مورد توجه کشورهایی همچون آمریکا و شوروی هم بوده که با تمام توان سعی در تسلط در ایران و سود بردن از این ماده ارزشمند داشتن، ازین رو سیاستمداران/
-در این مجموعه توییت به بررسی مکتب «ولایت فقیه» شامل ریشهها، پیدایش، ایدئولوژی و اهدافش و ... میپردازم که دوست داشتید بخونید ⏬
- موضوع اصلی که این روزها بیش از پیش باهاش دست به گریبان هستیم بحث «ولایت فقیه» هستش که نه تنها نظام سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... کشورمون رو دچار مشکل کرده بلکه سیاستهاش دامن کشورهای منطقه رو هم گرفته و مثل ی دمل چرکی شده که باید هرچه زودتر فکری براش بشه/
/ ازین رو صرفا در این مجموعه توییت سعی در بررسی پیدایش و ایدئولوژی این مکتب دارم تا هم بیشتر باهاش آشنا بشید و اهداف گذشته و حالش رو بدونید، و مسیری که در آینده با همین فرمون طی خواهد کرد رو حدس بزنید، و در نهایت ی جمعبندی مختصر شامل نظرات خودم رو ارائه میدم امیدوارم مفید باشه/
-در این مجموعه توییت کوتاه به رسم «بردهداری» در کتب مقدس تورات ، انجیل و قرآن میپردازم که دوست داشتید بخونید ⏬
- اگر ادیان و کتب به اصطلاح آسمانی ادعایی بر این که مختص تمام ادوار و تمام انسانها هستند رو نداشتن بی شک کسی وقت گرانبهاش رو برای تحلیل و نقد این اراجیف نمیکرد، ولی ازونجایی که تاکید بر این موضوع دارن عدهی زیادی از اندیشمندان به تحلیل جز به جز این کتب پرداختن/
/ سوالاتی لابهلای بررسیهای کتب از متن اصلیشون مطرح میشه قالبا از طرف مقلدین و مذهبیون بی پاسخ باقی میمونه. عدهای از ماله کشان مذهبی هم میشینن آیات رو میخونن و اونجور که بنفع خودشون باشه ترجمه میکنن که اگه شما حتی بر ی ترجمه ساده ایرادی وارد بدونی سریعا/