Thread by @shbesfand

گروگان گرفتن «علم» در عملیات ربودن هواپیمای «سیاست»

شهاب اسفندیاری

نقدی بر فیلم «داری اشتباه می‌کنی کاپیتان» (css.ir/fa/content/112…) به کارگردانی دکتر حسام الدین آشنا @hesamodin1. / 1

اخیرا ویدئویی توسط دکتر آشنا در شبکه های اجتماعی منتشر شد. مشاهده این ویدئو مرا عمیقا به فکر برد. انگار دال‌های مختلف یک گفتمان که در ماه‌های اخیر در ترویج فوبیای #فروپاشی و هراس از #سقوط فعال بوده‌اند، با این ویدئو به هم متصل شد. /2

مدتی است که همزمان با عملیات سنگین رسانه‌ای منافقین و سلطنت‌طلب‌ها در راستای #براندازی و ایجاد بحران‌های ساختگی متوالی و اغتشاش‌های اجتماعی، عده‌ای در داخل با روایت‌هایی احساسی و تأثر‌برانگیز هشدار می‌دهند که: ایها الناس! مملکت در حال #سقوط و #فروپاشی است. /3

این روایت‌ها شباهت‌های جالبی دارند: ظاهر آکادمیک و منطقی، موضع دانای کل، لحن دایه‌ مهربان‌تر از مادر، هشدار به نظام که این آخرین فرصت است و اگر گوش ندهی #فروپاشی و #سقوط حتمی است! یک خطی قصه‌شان این است: «ای جمهوری اسلامی! بیا به حرف ما گوش کن تا نجاتت دهیم»! /4

این «منجیان فی سبیل‌الله» غالبا کسوت دانشگاهی دارند. اما هویت سیاسی خودشان را پنهان می‌کنند. دکتر محسن #رنانی یکی از چهره‌هایی است که انصافا هنرمندانه در این ژانر #فلاکت و #فروپاشی روایت گری می‌کند. /5

او در مقام معاون مرکز پژوهش‌های مجلس ششم در پایان دولت اصلاحات در روزنامه ایران مقاله ای نوشت و مصرف رنگ مو توسط رییس دولت اصلاحات برای پنهان کردن سفیدی ریش را ستایش کرد. چرا که این کار به طرفداران دولت اصلاحات امید و روحیه می داد. یعنی سطح دغدغه‌ در این حد. /6

همان زمان که ایشان در فکر رنگ مو و ریش رییس جمهور بود، انبوه طبقات محروم جامعه بخاطر بی‌توجهی دولت اصلاحات به درد و رنج‌ آنها به کلی از اصلاح طلبان رویگردان شده بودند. درد آنها برای امثال دکتر رنانی اصلا مهم نبود. /7

یک وجه مشترک روایت های این منجیان مخلص، تشبیهات شاعرانه بجای فکت و آمار و استدلال است. مثلا با یک ذوق کاملا علمی مملکت تشبیه می‌شود به «پراید» و مشکلات به «فیل». و واضح است که فیل را با پراید نمی‌توان جابجا کرد. برهان از این قاطع‌تر می‌خواهید که در معرض خطر #فروپاشی هستیم؟! /8

صاحب برهان قاطع «پیل و پراید» دکتر محمد #فاضلی است که تا چندی قبل معاون مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری بودند. در فایل صوتی معروف ۲۳ دقیقه‌ای ایشان که توسط دکتر رنانی به شدت توصیه و تبلیغ و توسط دکتر آشنا هم ترویج شد، برهان‌های قاطع دیگری هم هست. /9

برهان «پیچ و جاده هراز»، برهان «بنز، خرید پاریس و شیر خشک»، برهان «مقاومت میل گرد»، برهان «کپچر شدن پستان گاو» و ... این برهان های قاطع عمق علمی و کارشناسی مباحث سخنران را بر شنوندگان غافل و در حال #سقوط آشکار می کند. /10

ضمنا صاحب برهان «پیل و پراید» برای آنکه مخاطبان مطمئن شوند که از نظر علمی هیچ راهی برای جابجا کردن فیل با پراید وجود ندارد، یک جا در سخنرانی خود به زبان انگلیسی روان به مخاطبان فارسی زبان تاکید می‌فرمایند:
This is impossible!
همین‌قدر تباه. /11

و اما در شاهکار اخیر، یک نفر «دکترای سیاست‌گذاری علم» را مثل بازیگری نشانده‌اند جلوی دوربین هایی از زوایای گوناگون تا با هیجان خاصی کشور را به هواپیما و کشورداری را به خلبانی تشبیه کنند و با ارجاع به قصه ترسناک یک شرکت کره‌ای به ما هشدار دهند که در حال #سقوط هستیم! /12

حالا بماند که تشبیه کشور به هواپیما چه تشبیه فاشیستی بی‌ربطی است و اساسا تقلیل مسائل اداره کشور به خلبانی هواپیما چقدر ابتدایی و غیرعلمی است. اما اساسا ادعای استاد مربوطه در خصوص نسبت سقوط هواپیما با فرهنگ کره ای از نظر علمی چقدر معتبر است؟ /13

ادعا این است که در دهه ۹۰ «مطالعات مختلف» دانشمندان و شرکت بویینگ نشان داده علت سقوط هواپیماهای کره‌ای وجود احترام و ادب نسبت به مافوق در «فرهنگ کره» است و این باعث می‌شود کمک خلبان نتواند صریح به خلبان بگوید «داری اشتباه می‌کنی کاپیتان»! /14

حقیقت این است که این ادعا نه در تحقیقات علمی گسترده، که در فصلی از کتاب پرفروش یک ژورنالیست کانادایی به نام «ملکوم گلادول» ذکر شده است. کتاب او در اصل از این کتاب‌های عامه‌پسند «راز موفقیت» است. /15

در فصلی از آن براساس تفسیر نویسنده از مکالمات جعبه سیاه یکی از پروازهای ساقط شده این ادعا مطرح شده است. شرکت هواپیمایی کره این ادعاهای غربی را رد کرده است. برخی گفته اند دلیل آن سقوط ها استخدام خلبانان نظامی در شرکت های مسافربری بوده است. /16

تحقیقات مورد اشاره شرکت بویینگ هم ۶ سال قبل از این ماجرا بوده و موضوع آن نقش «فرهنگ فردگرایی» در نجات هواپیما از سقوط بوده است. آن تحقیق مدعی بوده در کشورهایی که فرهنگ کار جمعی بالا است خلبان در لحظه نمی‌تواند تصمیم بگیرد و قاطع عمل کند و تاخیر موجب حادثه می‌شود. /17

پس تحقیقات بویینگ نتیجه‌ای کاملا مغایر با نتیجه مد نظر سازندگان ویدئوی فوق داشته که می خواهند القا کنند مشکل فعلی مملکت هشدار ندادن و اعتراض نکردن «متخصصان» به مقامات مافوق و «عدم حرف شنوی خلبان» است! /18

اما در این ویدئو با اینفوگرافی و نمودار و تصاویر مختلف هواپیماهای در حال سقوط و با استناد به یک فرضیه اثبات نشده به ما رهنمود داده می‌شود که برای جلوگیری از #سقوط هواپیمای ایران باید به خلبان هشدار دهیم «داری اشتباه می کنی کاپیتان»! کاملا علمی و نجیبانه! /19

وجه شرم‌آور این ویدئو، دلالت‌های عمیقا ارتجاعی و نژادپرستانه آن است. آنهمه هواپیما در آمریکا و اروپا ساقط شده است. آیا کسی بررسی کرده که دلیل سقوط ربطی به «فرهنگ غربی» داشته یا نه؟ طبعا نه. چون فرهنگ غربی که اشکالی ندارد! اما مشکل هواپیماهای کره‌ای به «فرهنگ» آنها ربط دارد! /20

طبیعی است که در فضای فرهنگ نژادپرست غربی چنین مثالی چقدر جذابیت دارد. لذا بدون داشتن مبنای علمی قوی در چند کتاب «علم مدیریت» هم از آن برای آموزش تاثیر فرهنگ در مدیریت ارجاع می شود. تاریخ مطالعات پسااستعماری از این قبیل ارجاع ها نمونه های زیادی سراغ دارد. /21

تاسف آور اینکه در فیلمی ساخته و پرداخته مرکز بررسی‌های ریاست‌جمهوری رسما به مخاطب ایرانی چنین القا شود که: «بدبخت‌های در حال سقوط! مشکل از فرهنگ شماست»! حالا برای اینکه نجات پیدا کنیم چه باید بکنیم؟ آفرین! باید فرهنگ خودمان را عوض کنیم! یاد دکتر سریع القلم نمی افتید؟ /22

به نظر من پروژه‌های تبلیغاتی #فروپاشی و #سقوط پروژه‌های سیاسی-امنیتی برای باج‌خواهی از حاکمیت است. از تشبیه خودشان بخواهیم استفاده کنیم باید ماجرا را اینگونه تعریف کنیم: /23

عده‌ای با فریادهای «داریم سقوط می کنیم!» و «هشدار! مواظب باشید!» و ... می‌خواهند «هواپیماربایی» کنند. علم را هم «گروگان» گرفته اند تا «خلبان» را مجبور کنند هواپیما را در نقطه مورد نظر آنها فرود آورد. /24

سیاست‌مدارانی که نتوانسته اند با رعایت قواعد بازی به اهداف مورد نظر خود در سیاست‌داخلی و سیاست‌خارجی برسند، با این پروژه‌ها می‌خواهند جبران مافات کنند. خصوصا در شرایطی که روح برجام به ملکوت اعلی پیوسته و جسم آن هم مکرر توسط ترامپ و شرکا مورد تجاوز قرار می گیرد. /25

چه پروژه ای برای پنهان کردن «کارنامه ناکامی» و «رفع مسئولیت از دولت» بهتر از پروژه #فروپاشی و #سقوط؟ اینگونه می توانیم تقصیرهای همه دولت ها را بیاندازیم گردن یک «خلبان» فرضی! نامه‌سرگشاده و کلیپ و فایل صوتی، همه اجزای نمایشی هستند که خوب کارگردانی شده. /26

یک نکته عجیب در روزهای نخست اغتشاش‌های دی‌ماه، مخالفت برخی دولتمردان با انعکاس حوادث در رسانه ملی بود. عدم انعکاس اغتشاش‌ها در رسانه ملی یعنی مردم را بی خبر نگه داشتن. یعنی مردم را بی‌عمل نگه داشتن. در حالی که اغتشاشگر‌ها امکانات اطلاع‌رسانی و سازماندهی خود را داشتند. /27

وقتی رسانه ملی اطلاع رسانی کرد، مردم به خیابان آمدند و غائله جمع شد. چرا برخی مانع اطلاع‌رسانی رسانه ملی بودند؟ آیا قرار بود پروژه #فروپاشی و #سقوط شواهد 'علمی' و 'میدانی' پیدا کند؟ نظریه پردازی ها به اصطلاح «علمی» بعد از آن وقایع را بخاطر دارید؟ /28

این که مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری به عنوان یک نهاد حقوقی، و شخص جناب دکتر آشنا به عنوان یک شخص حقیقی بجای پرداختن به مسائل اساسی و درد و رنج مردم وارد این بازی‌های نه چندان تمیز جنگ روانی شده‌اند مایه تاسف است. و به فحشاء کشاندن علم برای اهداف سیاسی تاسف‌انگیز تر. /29

اگر پیامی برای خلبان دارید محترمانه و شرافتمندانه منتقل کنید. اگر با عملیات محیرالعقول روانی و نمایشگری بخواهید او را فریب دهید، فقط اعتبار خود را زایل کرده‌اید. خلبان باهوش‌تر و کارآزموده‌تر از این است که تحت‌تاثیر این شعبده بازی ها قرار گیرد. /پایان