شاید برای‌تان سوال باشد که با وجود دست‌کم سه نهاد اطلاعاتی-امنیتی تخلف به این عظمت چه‌طور در #ثامن_الحجج اتفاق افتاده در حالی‌که منِ هیچ‌کاره از حدود دو سال پیش بخش‌هایی از آن را می‌دانستم؟
در این #رشتو تا جای ممکن در این مورد خواهم گفت/۱

نهادهای امنیتی و اطلاعاتی در ایران تخلف مالی را به چشم منبع درآمد خود و عوامل‌شان نگاه می‌کنند، این درآمد به دو صورت محقق می‌شود:
۱- ایجاد رانت برای حلقه‌ی نزدیکان خود و سهیم شدن در منافع
۲- رصد کردن تخلف مالی و انتظار برای چشم‌گیر شدن آن و سپس سهم‌خواهی از متخلف/۲

در مورد اول به خاطر نفوذ گسترده‌ی این نهادها در تصمیم‌سازی‌های کلان و تعیین مدیران ارشد، در عمل میز هر مدیر به مبلغی از پیش تعیین‌شده به او فروخته می‌شود. مثلن شخصی که به عنوان مدیرعامل فلان بانک دولتی منصوب می‌شود پیش از انتصاب وعده‌هایی را باید تعهد و پس از انتصاب عملیاتی کند/۳

یا اگر مجوز مثلن واردات/ تاسیس نهاد مالی یا امثال این‌ها باشد، این مجوز را شخصی که در حلقه‌ی اعتماد قرار دارد می‌تواند دریافت کند با همان مدل وعده دادن و عملیاتی کردن و تسهیم منافع حاصله. این حلقه‌ی قدرت-ثروت به شکل مداوم خود را تقویت و تشدید می‌کند، مانند #ثامن_الحجج /۴

در مورد دوم، شخص یا شرکتی که به هر شکل رشد می‌کند و به اصطلاح سری میان سرها درمی‌آورد در ابتدا با مزاحم‌های کوچک مثل دارایی و سازمان‌های مستقیم مرتبط به حوزه‌ی کاری‌اش درگیر است، مزاحمت‌هایی که با مقداری هزینه کردن برطرف می‌شوند /۵

برای رفتن به مرحله‌ی بالاتر و رشد بیش‌تر نیاز به رانت ، منابع، قراردادهای دولتی-حکومتی و دسترسی‌های بیش‌تری هست، نهاد اطلاعاتی در اکثر مواقع از طریق عوامل خود با پیش‌نهادهای وام و قراردادهای میلیاردی به سمت کسب‌وکار می‌آید و مسأله را به شکل انتخاب میان همه و هیچ مطرح می‌کنند /۶

شخص یا شرکت با پذیرش این که زیر پرچم فلان نهاد یا مقام باشد هم نقدی و هم سهمی بده‌کار می‌شود. کسب‌وکار مانند گوسفندی پروار می‌شود و صاحب آن به مرور تبدیل به عامل آن نهاد یا مقام می‌شود. در عمل بزرگ‌ترین شرکت‌های ایران متعلق به سهام‌داران و مدیران خود نیستند /۷

نمونه معروف و آشنای این مدل پدیده‌ی شاندیز است. پهلوان با سهم دادن به تقریبن تمام افراد اثرگذار در رشد خود فضایی ایجاد کرد که آن افراد برای حفظ منافع خود هم که شده، پدیده را از هر گزندی حفظ کردند. سهام مجموعه‌ای که مثلن صد میلیارد تومان ارزش داشت به قیمت هزار میلیارد معامله می‌شد

در واقع مقام‌ها و نهادهای اطلاعاتی-امنیتی نه از کشف و پیش‌گیری تخلف، که از کمک، رصد و باج‌خواهی از تخلف سود می‌برند، ارقام این تخلف‌ها به همین دلیل سال به سال افزایش نمایی داشته است. پول‌های بی‌دردسر و بی‌نیاز از پاسخ‌گویی که مرتب به حساب‌های داخلی و خارجی واریز می‌شود